Karaciğer kistleri, nüfusun yaklaşık %5'inde görülür. Bununla birlikte, bu hastaların sadece yaklaşık %5'inde belirti ortaya çıkar. Genel olarak kistler, sıvı içeren ince duvarlı yapılardır. Çoğu kist tektir, ancak bazı hastalarda birkaç tane mevcut olabilir. Genellikle iyi huyludurlar.
Karaciğer Kisti Belirtileri
Karaciğer kistleri ile ilişkili belirtiler, üst karında dolgunluk hissi, rahatsızlık veya ağrıyı içerir. Az sayıda hastada kist içerisine kanama meydana gelir, bu da ani ve şiddetli sağ üst kadran ve omuz ağrısına neden olabilir. Kanama kendiliğinden durur ve sonraki birkaç gün içinde ağrı düzelir. Karaciğer kistleri, karaciğerin işlev görme yeteneğini bozmaz.
Ekinokok ile insan enfeksiyonu, en sık karaciğer ve akciğerlerde ve daha seyrek olarak kemiklerde, böbreklerde, dalakta, kaslarda ve merkezi sinir sisteminde bulunan bir veya daha fazla hidatik kistin gelişmesine yol açar. Hastalığın asemptomatik (belirti göstermeyen) kuluçka dönemi, hidatik kistler klinik belirtileri tetikleyecek ölçüde büyüyene kadar uzun yıllar sürebilir; ancak enfeksiyon için tıbbi tedavi gören tüm hastaların yaklaşık yarısı, bu tedaviyi parazit ile ilk enfeksiyondan sonraki birkaç yıl içinde görmek durumunda kalır. Karaciğerde kistler oluştuğunda genellikle karın ağrısı, bulantı ve kusma görülür. Spesifik olmayan belirtiler arasında ise iştahsızlık, kilo kaybı ve halsizlik bulunur.
Karaciğer Kisti Tanısı
Tanı içi ultrasonografik görüntüleme tercih edilen ilk tekniktir. Bu teknik genellikle bilgisayarlı tomografi (BT) ve / veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramaları ile tamamlanır ya da doğrulanır. Kistler radyolojik görüntülemelerle tesadüfen görülebilir. Parazite karşı vücudun geliştirdiği antikorlar farklı serolojik testlerle (parazite özgü antikorları tespit etmek için uygulanan kan testleri) tespit edilir ve teşhisi destekleyebilir.
Kistik Tümörler
Basit karaciğer kistlerinden farklı olarak, kistik tümörler aslında yıllar içinde kötü huylu hale gelebilen oluşumlardır. En sık görülen iyi huylu kistik tümöre kistadenom denir; onun habis versiyonu ise kistadenokarsinom olarak isimlendirilir. Kistik tümörlerin neden olduğu belirtiler, basit kistlerde görülenlerle aynıdır; dolgunluk, rahatsızlık ve ağrı. Karaciğer kan testleri, kanser gelişmedikçe genellikle normal kalır. Ultrason ve Bilgisayarlı Tomografi taramaları, hem sıvı hem de katı alanlar içeren kistik tümörleri gösteren en iyi görüntüleme çalışmalarıdır. Kötü huylu olma ihtimali nedeniyle kistik tümörler açık (laparoskopik/kameralı olmayan) bir ameliyatla tamamen çıkarılmalıdır. Ameliyat sonrası nüks oranı çok düşüktür ve hastalığın uzun dönem seyri çok iyidir.
Karaciğer Kist Hidatiği (Ekinokokkoz/Köpek Kisti)
İnsan ekinokokkozu, parazitlerin, yani Echinococcus cinsi tenyalarının neden olduğu zoonotik (hayvanlardan insana bulaşan) bir hastalıktır. Hastalar parazit yumurtaları ile kirlenmiş yiyecek ve sular ile enfekte olurlar ve parazit daha sonra iç organlarda larva (kurtçuk) aşamalarına dönüşür.
Karaciğer Kisti Tedavisi
Karaciğer kistleri için tedaviye ihtiyaç duyan tek hasta grubu belirti gösterenlerdir. Kistten bir iğne ile sıvının alınması etkili değildir çünkü kist birkaç gün içinde tekrar dolar. En iyi tedavi, kist duvarının büyük bir bölümünü çıkarmaktır. Bu cerrahi prosedür genellikle sadece 2-3 küçük kesiden oluşan laparoskopik (kameralı ameliyat) veya açık ameliyat ile yapılabilir. Çoğu hasta 2 hafta içinde tamamen iyileşir. Kistin tekrarlama riski çok düşüktür.
Tedavisi kistlerin durumuna göre kapsamlı cerrahi, girişimsel radyolojik yöntemler ve / veya uzun süreli ilaç tedavisini gerektirir. Kistik ekinokokkoz tedavisi için 4 seçenek vardır:
- PAIR (Ponksiyon, Aspirasyon, Enjeksiyon, Re-aspirasyon) tekniği ile hidatik kistlerin perkütan tedavisi. (Bir iğne ve kateterle dışarıdan girilip kiste ulaşılıp, kist içeriği boşaltıldıktan sonra parazit öldürücü sıvılar enjekte edilip, yeniden içeriğin boşaltılması)
- Cerrahi (Kistin cerrahi olarak çıkarılması)
- Anti-parazitik ilaç tedavisi
- “Takip et ve bekle” yöntemi. (Hastalığın ilerleme hızı ve gidişatı belli aralıklarla takip edilip, bu durumlara göre bir tedavi stratejisi uygulanması)
Tedavi seçimi, öncelikle hastalığın aşamasına özgü bir yaklaşımla kistin ultrason görüntülerine ve ayrıca mevcut tıbbi altyapı ve insan kaynaklarına dayanmalıdır.
Alveolar ekinokokkoz için, erken tanı ve radikal (tümör benzeri) cerrahi; ardından albendazol (anti-parazit ilaç) ile önleyici tedavi anahtar unsurlar olmaya devam etmektedir. Kitle benzeri oluşum sınırlıysa, radikal cerrahi tedavi edici olabilir. Ne yazık ki birçok hastada hastalık ileri bir aşamada teşhis edilir. Sonuç olarak, palyatif (hastalığı iyileştirebilmekten ziyade destekleyici ya da hayatta kalımı artırıcı) cerrahi, tam ve etkili anti-parazit tedavi olmaksızın gerçekleştirilirse, sık tekrarlamalar meydana gelecektir.
