Karın boşluğu ile akciğerleri ve kalbi içine alan göğüs boşluğunu ayıran diyafram adı verilen bir kas tabakası bulunmaktadır. Bu kas tabakasının altında, orta hattan sola doğru yerleşim gösteren mide bulanmaktadır. Mideye ağızdan alınan yiyeceklerin iletimini sağlayan yemek borusu, göğüs kafesi ile karın boşluğunu ayıran diyafram adlı kas tabakasındaki bir açıklıktan geçerek mideye bağlanmaktadır. Bu açıklığı oluşturan yapıların deforme olması ve midenin bir kısmının buradan göğüs boşluğuna doğru yer değiştirmesine mide fıtığı denmektedir.
Küçük boyuttaki fıtıklar belirgin şikayet oluşturmazken, büyük boyuttaki fıtıklar mide yangısı, ağrı, yutmada güçlük ya da kanama gibi şikayetlere sebep olabilir. Başlıca semptomlar arasında: Mide bölgesinde ya da göğüs kemiği arkasında yanma hissi (pirozis), yiyecek materyallerinin mideden tekrar ağıza gelmesi (regürjitasyon), yutmada güçlük, nefes darlığı, bulantı ve kusma mevcuttur.
Mide Fıtığı Neden Oluşur?
Doğuştan diyaframdaki açıklığın normalden büyük olması, obezite, karın içi basıncı arttıran etmenlerin varlığı (kronik öksürük, ağır objelerin kaldırılması, tekrarlayan kusma, ıkınma), travma ve yaşa bağlı diyafram kasındaki değişiklikler mide fıtığına sebep olabilecek etkenler arasındadır. Özellikle riskli gurubu 50 yaş üstü bireyler ve obezite oluşturmaktadır.
Mide Fıtığı Tanısı
Tanıya giden yol hastanın şikayetleri ve fizik muayene bulguları ile başlamaktadır. Başta endoskopi olmak üzere gerekirse kontrastlı filmler çekilmesi ve manometre ölçümleri gibi ek tetkikler istenmektedir. Endoskopide ucunda kamera ve ışık bulunan ince bir tüp, ağız yoluyla mideye ilerletilir. Yemek borusunun ve midenin iç kısmı görüntülenir. Yemek borusunun diyaframı geçtiği noktadan midenin göğüs duvarına doğru fıtıklaşmanın varlığı araştırılır. Kontrastlı grafide hastadan grafi çekimi öncesi, konstrastlı sıvıyı içmesi istenir. Bu sıvı yemek borusunun ve midenin iç kısmını kaplar, maddenin kapladığı alanlar grafide belirlenerek, yemek borusunun ve midenin konumu saptanır. Burada mevcut olan fıtık görüntülenmeye çalışılır.
Manometre ölçümünde ise yemek borusu ile mide arasındaki bağlantı noktasında bulunan, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını önleyen sfinkter adı verilen yapının sağlıklı çalışıp çalışmadığını saptar. Midenin fıtıklaşması durumunda bu sfinkterin yapısı gereği işlevini yitirmesi söz konusudur.
Mide Fıtığı Tedavisi
Küçük boyutlu oluşan fıtıklar semptom oluşturmazken, bu seviyedeki fıtıklaşmalar tedavisiz şekilde izlenmektedir. Tekrarlanan mide yanmaları ve asit reflü varlığı, özellikle tedavinin başlanması için kritik yakınmalardır.
Mide Fıtığında İlaç Tedavisi
Antiasitler: Mevcut olan midedeki asitli sıvının yemek borusuna kaçması sonucu, yemek borusunun tahriş olması hastada yakınmalara sebep olmaktadır. Var olan asit sıvısının asitlik seviyesinin azaltılması için antiasit ilaçlar kullanılmaktadır. Mide içeriğinin asit seviyesinin azaltılması sonucu yemek borusunda oluşan tahriş ve buna bağlı oluşan yakınmalarda azalma meydana gelmesi hedeflenir.
Asit Yapımını Azaltan İlaçlar: Bu ilaçlar midenin asit üreten hücrelerinde, asit salgısının mekanizmasını engelleyerek oluşacak olan sıvının asitlik derecesinin düşürülmesini sağlar. Düşen asit seviyesi yemek borusundaki tahrişi ve yakınmaları azaltır.
Genel olarak mide asidini azaltmaya yönelik tedaviler diyaframdaki fıtık nedeniyle sınırlı bir fayda sağlarlar.
Mide Fıtığında Cerrahi Tedavi
İlaç tedavisinin yeterli olmadığı veya anatominin ileri derecede bozulması sebebiyle normal yaşantının devam ettirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda cerrahi tedavi gereklidir. Cerrahi tedavi ile sürekli tahriş ve inflamasyon sonrası oluşabilecek yemek borusundaki darlıklar ve kanser oluşumu engellenmektedir. Genel hatları ile operasyon göğüs boşluğuna fıtıklaşan kısmın tekrar karın boşluğuna geri çekilmesi, fıtık kesesinin çıkarılması, diyaframdaki yemek borusu ile mide arasındaki bağlantıyı saplayan ve bir sfinkter (kapakçık) görevi gören deliğin küçültülmesi, sfinkterin tekrar oluşturulması ve netice itibarı ile fıtıklaşan bölümün ortadan kaldırılması adımlarından oluşmaktadır. Operasyon hastanın durumuna, ek hastalıklarına, fıtığın derecesine bağlı olarak laparoskopik (kapalı) veya açık cerrahi teknik kullanılarak yapılmaktadır. Hangi yöntemin uygulanacağı hastanın durumu ve hekimin değerlendirmesi sonrası belirlenmektedir.
